ጀርመን

ይህ መጣጥፍ ምንም ዓይነት የዋቢ ምንጮች አያካትትም። እባክዎን ተገቢ ምንጮን በመጥቀስ ያሻሽሉት።

የጀርመን ፌድራላዊ ሪፐብሊከ ባንዲራ_ሥዕል = Flag of Germany.svg
ሰንደቅ ዓላማ አርማ
ብሔራዊ መዝሙር:  ዶይችላንድሊድ Deutschlandlied
ዋና ከተማ		በርሊን
ብሔራዊ ቋንቋዎች		ጀርመንኛ
መንግሥት {{{ፕሬዚዳንት ቻንስለር		ፍራንክ-ቫልተር ሽታይንማየር ኦላፍ ሾልዝ
የመሬት ስፋት አጠቃላይ (ካሬ ኪ.ሜ.)		357,021 km2 (63ኛ)
የሕዝብ ብዛት የ2023 እ.ኤ.አ. ግምት		84,482,267 (19ኛ)
ገንዘብ		ዩሮ(€)	ኮድ		EUR
የሰዓት ክልል		UTC +1
የስልክ መግቢያ		+49
ከፍተኛ ደረጃ ዶሜን		.de

ጀርመን ወይንም በይፋ ስሙ የጀርመን ፌዴራላዊ ሪፐብሊክ በመካከለኛው አውሮፓ ምዕራባዊ ክልል ውስጥ ያለ አገር ነው። በአውሮፓ ውስጥ ከሩሲያ በመቀጠል ሁለተኛዋ በሕዝብ ብዛት የምትገኝ ሀገር ናት፣ እና በሕዝብ ብዛት የአውሮፓ ህብረት አባል ሀገር ናት። ጀርመን በባልቲክ እና በሰሜን ባህሮች መካከል በሰሜን እና በአልፕስ ተራሮች መካከል ትገኛለች። በውስጡ 16 የተዋቀሩ ግዛቶች በሰሜን ከዴንማርክ፣ በምስራቅ በፖላንድ እና በቼክ ሪፐብሊክ፣ በደቡብ ኦስትሪያ እና ስዊዘርላንድ፣ በምዕራብ ፈረንሳይ፣ ሉክሰምበርግ፣ ቤልጂየም እና ኔዘርላንድስ ይዋሰናል። የአገሪቱ ዋና ከተማ እና በሕዝብ ብዛት ያለው ከተማ በርሊን ሲሆን ዋና የፋይናንስ ማእከል ፍራንክፈርት ነው። ትልቁ የከተማ አካባቢ ሩር ነው።

የተለያዩ የጀርመን ጎሳዎች ከጥንት ጊዜ ጀምሮ በዘመናዊው ጀርመን ሰሜናዊ ክፍል ኖረዋል። ጀርመንያ የሚባል ክልል ከ100 ዓ.ም በፊት ተመዝግቧል። በ962 የጀርመን መንግሥት የቅዱስ ሮማን ኢምፓየርን በብዛት አቋቋመ። በ16ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ሰሜናዊ ጀርመን ክልሎች የፕሮቴስታንት ተሐድሶ ማዕከል ሆኑ። በ1806 የናፖሊዮን ጦርነት እና የቅድስት ሮማ ግዛት መፍረስን ተከትሎ የጀርመን ኮንፌዴሬሽን በ1815 ተመሠረተ።

ጀርመንን ወደ ዘመናዊው ሀገር-ግዛት መቀላቀል የጀመረው እ.ኤ.አ. ነሐሴ 18 ቀን 1866 በፕሩሺያ የሚመራውን የሰሜን ጀርመን ኮንፌዴሬሽን በማቋቋም በሰሜን ጀርመን ኮንፌዴሬሽን ስምምነት በ1871 ወደ ጀርመን ግዛት ተለወጠ። ከአንደኛው የዓለም ጦርነት እና ከ1918-1919 የጀርመን አብዮት በኋላ ኢምፓየር በተራው ወደ ከፊል ፕሬዚዳንታዊ ዌይማር ሪፐብሊክ ተቀየረ። እ.ኤ.አ. በ1933 የናዚ ሥልጣን መያዙ ፍፁም አምባገነን መንግሥት፣ ሁለተኛው የዓለም ጦርነት እና እልቂት እንዲመሰረት አድርጓል። ሁለተኛው የዓለም ጦርነት በአውሮፓ ካበቃ በኋላ በ1949 ዓ.ም ጀርመን በአጠቃላይ ሉዓላዊ ግዛታቸው የ���ገደበ በሁለት የተለያዩ ፖሊሲዎች የተዋቀረች ሲሆን በአጠቃላይ ምዕራብ ጀርመን በመባል የሚታወቀው የጀርመን ፌዴራላዊ ሪፐብሊክ እና የጀርመን ዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ , ምስራቅ ጀርመን በመባል ይታወቃል, በርሊን የ de jure Four Power ሁኔታዋን ቀጠለች. የጀርመን ፌዴራላዊ ሪፐብሊክ የአውሮፓ ኢኮኖሚ ማህበረሰብ እና የአውሮፓ ህብረት መስራች አባል ሲሆን የጀርመን ዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ የኮሚኒስት ምስራቅ ብሎክ ግዛት እና የዋርሶ ስምምነት አባል ነበረች. በምስራቅ ጀርመን የኮሚኒስት መሪ መንግስት ከወደቀ በኋላ፣ የጀርመን ውህደት የቀድሞ የምስራቅ ጀርመን ግዛቶች በጥቅምት 3 1990 የጀርመን ፌዴራላዊ ሪፐብሊክን ተቀላቅለዋል።

ጀርመን ጠንካራ ኢኮኖሚ ያላት ታላቅ ሃይል ተብላ ትጠራለች; በአውሮፓ ትልቁ ኢኮኖሚ አለው፣ በአለም ሶስተኛው ትልቁ ኢኮኖሚ በስም GDP እና አምስተኛው በፒፒፒ ነው። በኢንዱስትሪ፣ በሳይንስና በቴክኖሎጂ ዘርፎች አለም አቀፋዊ ሃይል እንደመሆኗ መጠን ከአለም ሶስተኛዋ ትልቁ ላኪ እና አስመጪ ናት። ያደገች አገር እንደመሆኗ መጠን የማህበራዊ ዋስትና፣ ሁለንተናዊ የጤና አጠባበቅ ሥርዓት እና ከትምህርት ነፃ የዩኒቨርሲቲ ትምህርት ይሰጣል። ጀርመን የተባበሩት መንግስታት፣ የአውሮፓ ህብረት፣ የኔቶ፣ የአውሮፓ ምክር ቤት፣ G7፣ G20 እና OECD አባል ነች። በዩኔስኮ የዓለም ቅርስ ቦታዎች ሶስተኛውን ትልቁን ይይዛል።

ጀርመን አንድ ይፋዊ ቋንቋ ብቻ አለው እርሱም ጀርመንኛ ሲሆን ከዚህ ውስጥ ብዙ ልዩ ልዩ የጀርመንኛ ቀበሌኞች በአገሩ ይገኛሉ። ለአንዳንድ ሰዎች ጀርመን «የገጣሚዎችና የአሳቢዎች አገር» በመባል ታውቋል። በዓመታት ላይ በሥነ ጽሑፍ፣ በሥነ ጥበብ፣ በፍልስፍና፣ በሙዚቃ፣ በሲኒማ፣ እና በሳይንስ ዘርፎች በርካታ አስተዋጽኦች በማቅረባቸው ጀርመናውያን በዓለም ዝነኛነት አገኝተዋል፤ እንዲሁም መኪና የሚባለውን ፈጠራ በማስለማት ፈር ቀዳጅ ሆኑ። ጀርመን ደግም ስለ ቋሊማና ቢራዎች ልዩነት ብዛት የገነነ ሆኗል። እግር ኳስ በጀርመን ከሁሉ የተወደደው እስፖርት ነው።

የራይን ወንዝ አቅራቢያ በጥንት ከሁሉ በፊት የተሰፈረው ሲሆን እዚያ አንዳንድ ጥንታዊ የሮሜ መንግሥት ድልድይ፣ አምባ፣ ወይም ፍርስራሽ ሊታይ ይችላል። የጀርመን ሕዝብ በብዛት ክርስቲያኖች ናቸው፤ በስደትም ወደ አገራቸው ለደረሱት ሰዎች በጠቅላላው ሰላምታ ሰጪዎች ናቸው። የበርሊን ግድግዳ በፈረሰበትና «የቅዝቃዛ ጦርነት» በጨረሰበት ወቅት የጀርመን ዳግመኛ መወሐድ ተከሠተ። በዚያ ሰዓት የቀድሞ አገራት ምሥራቅ ጀርመንና ምዕራብ ጀርመን አብረው የአሁኑን ጀርመን መንግሥት ፈጠሩ።

ብዙ የጀርመን ሰዎች በዓለም ዙሪያ ስመ ጥሩ ናቸው። ይህም ደራሲዎች ያኮብ ግሪምና ወንድሙ ቭልሄልም ግሪም፣ ባለቅኔው ዮሐን ቩልፍጋንግ ቮን ጌጠ፣ የፕሮቴስታንት ንቅናቄ መሪ ማርቲን ሉጠር፣ ፈላስፋዎች ካንት፣ ኒሺና ሄገል፣ ሳይንቲስቱ አልቤርት አይንስታይን፣ ፈጠራ አፍላቂዎች ዳይምለር፣ ዲዝልና ካርል ቤንዝ፣ የሙዚቃ ቃኚዎች ዮሐን ሴባስትያን ባክ፣ ሉድቪግ ቫን ቤትሆቨን፣ ብራምዝ፣ ስትራውስ፣ ቫግነርና ብዙ ሌሎች ይከትታል።

እጅግ ቁም ነገር የሆነ ጠቃሚ ፈጠራ ማሳተሚያ፤ ዮሐንስ ጉተንቤርግ በሚባል ሰው በ1431 ዓ.ም. ተጀመረ። ስለዚህ ተጓዦች ከውጭ አገር ሲመልሱ በአውሮፓ ያለው ሰው ሁሉ እርግጡን በቶሎ ያውቀው ነበር። አሁን ጀርመን «ዶይቸ ቨለ» በሚባል ራዲዮን ጣቢያ ላይ ዜና በእንግሊዝኛ ያሠራጫል። የጀርመን ሕዝብ ባማካኝ ከአውሮፓ ሁሉ ቴሌቪዥንን የሚወድዱ ሲሆኑ ፺ ከመቶ ሰዎች ወይም ሳተላይት ወይም ገመድ ቴሌቪዥን አላቸው።

ለማየት • ውይይት • ማረም በአውሮፓ ውስጥ የሚገኙ አገሮች ምሥራቃዊ አውሮፓ ቤላሩስ  · ቡልጋሪያ  · ሞልዶቫ  · ሮማንያ  · ሩሲያ  · ዩክሬን ማዕከላዊ አውሮፓ ኦስትሪያ  · ቸኪያ  · ጀርመን  · ሀንጋሪ  · ሊክተንስታይን  · ፖላንድ  · ስሎቫኪያ  · ስሎቬኒያ  · ስዊዘርላንድ ሰሜናዊ አውሮፓ ዴንማርክ  · ኤስቶኒያ  · ፊንላንድ  · አይስላንድ  · አየርላንድ ሪፐብሊክ  · ላትቪያ  · ሊትዌኒያ  · ኖርዌይ  · ስዊድን  · ዩናይትድ ኪንግደም ደቡባዊ አውሮፓ አልባኒያ  · አንዶራ  · ቦስኒያና ሄርጸጎቪና  · ክሮኤሽያ  · ግሪክ  · ጣልያን  · መቄዶንያ  · ማልታ  · ሞንቴኔግሮ  · ፖርቱጋል  · ሳን ማሪኖ  · ሰርቢያ  · እስፓንያ  · ቫቲካን ከተማ  · ቱርክ ምዕራባዊ አውሮፓ ቤልጅግ  · ፈረንሣይ  · ሉክሰምበርግ  · ሞናኮ  · ኔዘርላንድ በጥገኝነት፡ ፋሮ ደሴቶች  · ጅብራልታር  · አይል ኦፍ ማን  · ጀርዚ  · ኦላንድ ደሴቶች  · ስቫልባር ዕውቅና ያልተሰጠ፡ ኮሶቮ