Brazil
Brazil(巴西)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Gaga kska Kska-Hunac Meycow ka Brazil, 10 00 S, 55 00 W ka gaga na nniqan.
Kana ka knlbangan na o 8,515,770 sq km(hangan na o Tg5)
(knlbanga dxgal o 8,358,140 sq km, knlbangan qsiya o 157,630 sq km).
Kana ka sejiqun o niqan 205,823,665 hiyi.
Gaga Brasilia ka pusu alang paru, jiyax 7 idas 9 ka jiyax skrayan klwaan.
Manu ka dxgal Brazil ga wada sugan 32.90% ka dxgal qpahan, 61.90% ka dxgal bbuyu, rahuq dxgal do niqan 5.20% na.
Bukung klwaan ta sayang o kiya ka Michel Temer, pnaah hngkawas2016 idas 8 jiyax 31pnrajing kmlawa klwaan.
cinkhulan sa knita’ sa brbiru’.
Risu (歷史)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Qtaun ta ka knriyan daha hniti seediq cbeyo cbeyo riyung we, hiti na ba knxalan cyosuci ka berah na knkawas 10,000 de, tena niqan seediq ga meniq Pasi nii di. Ye ba berah na knkawas 8,000 saya.
Knkawas 15000 idas 4 ali 22, hanghaycya na Putawya ka Petoro‧Kapurar mosa dehuk Pasi. Bobo ckceka na teru kbekuy knkawas, kndudul meyah meniq hini ka seediq Putawya, mgaya nahan we meyah gmeyu hongmu na Pasi, bobo na de kmari king ma mhuma sibus di, kika kndudul qlhangan Putawya ka Pasi nii di. Bobo na, wada pspuwan na Sipanya hayan, wada ngalan Horan texal han, bobo mnccebu Ingko daka Horan de, wada ngalan Putawya dungan.
Knkawas 1807, dmudul supi Hwako ka Naporun mosa kmremux Putawya, knkawas 1808, dheran alang Putawya nii we wada ngalan supi Hwako, kika Purakansa wangsu niwang na Putawya ka Mariya yisu peni, mnosa theruy texal cumingti nag a Nanme ka Pasi, betaq knkawas 1812 mhedu mccebu de meyah mbrinah.
Ckceka na ali nii we mkmaanga pnlekuh na Pasi, paha kari mesa pstnau qmita Putawya daka Pasi mesa, ryuxan daha mesa Putawya-Pasi-Aarcyawe renhowangko ka ngayan daha. Mbrinah alang na nanaq knkawas 1821. Ciida duri we, prading ptraguh mawyi-kanko daha quri Ingko ma, meniq renhowangko ka Pasi duri. Ciida we biqun daha kingal fun-hongwang.
Kndudul ini dehuk qmlahang alang daha ka kowang Ptawya ma, kmlixun na ka ngayan kesun yenso-kowang nPasi, knkawas 1822 idas 9 ali 7 de, paha kari mesa pturi kaku ka socungwang Petoro iysu, pheyu Pasi-tikwo di. Knkawas 1888 idas 5 ali 8, wada srwaun yihwe daha ka hwaring dmanga qrinuc, ali 13, socung na Pasi ka Isapear-kongcu pteetu patis “hwangcing-hwa”, wada uka ciida ka hwaring daha dmanga qrinuc di.
Knkawas 1889 idas 11 ali 15, wada poxun ka Petoro-arsu, pheyu Pasi-konghokwo. Knhdeyan na 19-suci ma prdingan na 20-suci, hmrinas 500 wan ka seediq pneyah Oco ma Tanah Tunux, wada srwaun Pasi nii ka meyah theruy, so kiya de, Pasi nii ka tgdaha egu riyung seediq tnhrigan na quri Meco, Mekwo ka rmabang ba egu.
Tiri (地理)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Alang Pasi nii ge, to hari mttilux ka karac na. Daya na we breenux tgparu bale bobo dheran nii, breenux Yamasun kesun daha. Kana hari dheran na we so karac cutaw ka egu qyyux, kika egu qsiya, mddengu hari ka narac daya na.hunac na we tgkingal knpruwan kawyen bobo dheran nii, Pasi-kawyen kesun daha, quri hini dige so mttilux bsuring ka karac na, ga meniq kawyen ka sotu nPasi nii kesun Riya.
Msbaro hari wetu na tghunac, egu breenux ma mmaku, to hari so mttilux mthuri ka karac na, moda naq thuda ma smsipa, ga meniq hini hari kana ka seediq Pasi nii, ririh so nongye-cicu nPasi. Niqan ddgiyaq paru ka kssiyo rcilung Tasiyang, tgbbaro na bale we 2,900 kongcu. Ga meniq daya na kesun Kayyana kawyen hiya ka dgiyaq Purina, 3,014 kongcu ka knbrawan na, kiya si dgiyaq tgkingal knbrawan na,
Yayung kesun Yamasun ga moda Pasi nii we, yayung tgparu ba ndesan na qsiya bobo dheran nii ka kiya. Yayung Parana we tgdaha knpruwan quri Nanmeco, ga meniq hini ka klaan ba seediq ka tgeraq Ikwasu.
Singcung- cyuhwa (行政區劃)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Ga na pdyakan 26 co ma kingal renpangci(Pasiriya)ka Pasi nii, toma na co de niqan su, tgdaha singcung-ciko daha kiya.
Sungpawroco we niqan Sungpawro, Kwaruryosu, Kapinasu. Arekorikang Riyezoneruco we niqan riyezoneru, Sungkongsaro, Kasisu kongsecung, Sinyikwasu.
Cngcu (政治)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Pasi senhwa ka pnhyegan daha knkawas 1988 ge, renpang cunghu ga dmoi kana hari beyax, cong daka fucongtong we pnhyegan kana seediq Pasi, 4 knkawas ka ttloongan daha, mangal dungan de lmutuc tleung texal. Cong ka pheyu neko, he yaka tunux seyhu ma, haya ka qbsuran ba paru.
Kwoming-yihwe ka rihwa-ciko nPasi, ryangyencu ka dheya. Canyiyen daha we 81 hei ka iyen na, knkingal co ma renpang-toci we pn3 hei phyegun daha, mk8 knkawas ka tloongun daha. 4 knkawas berah na han we, knpryuxun na ⅓, 4 knkawas sbukuy na de knpryuxun na ⅔. 513 hei ka congyiyen na, spooda na knhbrawan hei seediq na, 4 knkawas ttloongan daha.
Hei seediq (人口)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Mcpecu hei seediq ka kysiyo rcilung Tasiyan, uka hari ka ckceka dheran alang. Ini ba pntena ka klegan sseediq ma ggaya daha. Ckceka na we 47.3% ka hei Dame Doriq, hei seediq mggimax pnyahan ka 43.1%, lutuc hei seediq Hweco ka 7.6%, hei seediq Yaco ka 2.1%, ye ba maha 0.3% ka Hweco yencuming, hei seediq gnmaxan pnyahan ma, hei seediq mqalux ka ga ini beyo mrana. Ckceka na we 47.3% ka hei Dame Doriq, hei seediq mggimax pnyahan ka 43.1%, lutuc hei seediq Hweco ka 7.6%, hei seediq Yaco ka 2.1%, ye ba maha 0.3% ka Hweco yencuming, hei seediq gnmaxan pnyahan ma, hei seediq mqalux ka ga ini beyo mrana. Seediq ga meniq quri hunac we to niqan dara Oco, pusu na we, pnrdingan 19 suci mkndalax Itari, Tokwo, Poran, Spanya, Ukoran ma Putawya meyah hini. Quri so daya na ma narac daya na we, niqan tikuh seediq tndheran, cceka na we, niqan duma ka niqan dara Oco ma Hweco.
Hei seediq Pasi we maha ryanyi ipay wan, tgnarac hunac na ka mgrahun ba seediq ga meniq quri hiya, qtaan ta ka patis pntasan knkawas 2004 we, maha hmrinas 7,800 wan ka hei seediq quri hiya, maha 42% na hei seediq Pasi. Hiya we niqan teru co ka egu riyung seediq(Sungpawro niqan 4,200 wan hei seediq, Minasucirasu niqan 1,900 wan hei seediq, Riye niqan 1,500 wan hei seediq)ma daka alang paru daha riyung(Riye daka Sungpawro). Ayus dheran na Sungpawro daka Riye nii we, gaga hiya ka lekuh daha bale sangye titay, maha 23% seediq Pasi ga menaq hini, hini ka ga niqun knhbragan ba seediq Pasi.
Seediq Pasi nii we, snihei Roma-tencucyaw(ye ba 65%)ma Citu-sincyaw(ye ba 25%). Knii dige, ga kndudul meerih ka snhei tencucyaw ma, ga kndudul kgrana na ka snhei singcyawtu.
Pnyahan pnatas(參考資料)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]- Hnlitan na Dakis Pawan
- CIA
- 外交部
- List of current heads of state and government
- https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%B7%B4%E8%A5%BF(參考自中文維基百科)